Zonet kwam er op mijn Facebook-feed voor de zoveelste keer reclame voor ‘Collageen-supplementen’ voorbij. Oké Facebook, je hebt je punt gemaakt, ik word oud!
Maar laat ons eens kijken naar wat is collageen überhaupt, waarvoor het nuttig is, en vooral voor welke onzin je moet uitkijken.
Verrassend veelzijdig eiwit
De meeste mensen denken bij het horen van ‘collageen’ vooral aan een gezondere huid. En deels klopt dit ook.
De term bevat het Griekse woord kolla, wat ‘lijm’ betekent, en dat is geen toeval. Bekijk het zo: het ‘lijmt’ je huid (en andere lichaamsdelen) samen, en zorgt dus voor de stevigheid en elasticiteit ervan.
We gaan hier geen wetenschappelijke verhandeling schrijven, maar het komt erop neer dat collageen de belangrijkste bouwsteen van o.a. je huid, kraakbeen en bindweefsel is. Ook nagels en haar bevatten veel van dit proteïne.
We zien het trouwens ook bij heel wat andere dieren terugkeren. Visschubben, koeienbeenderen en zelfs rattenstaarten zijn enorm rijk aan collageen.
Concreet betekent dit voor de mens dat ongeveer ¾ van het droge gewicht van onze huid eruit bestaat.
Onderzoek in zijn kinderschoenen
Er circuleert op het internet heel wat ‘fake news’ over collageen. Tientallen bedrijven proberen mee op de kar te springen, door te beweren dat het een wondermiddel is dat je er al snel 10 jaar jonger doet uitzien. Maar dat is onzin natuurlijk.
Wel is het waar dat recent wetenschappelijk onderzoek lijkt uit te wijzen dat er duidelijke voordelen verbonden zijn aan extra collageen-inname.
Toch is het belangrijk te vermelden dat goed onderzoek naar dit eiwit vrij recent is. Er zijn weinig lange termijn-studies, en herhaalonderzoeken zijn schaars.
Ook zijn heel wat studies uitgevoerd in opdracht van bedrijven die duidelijke commerciële belangen hebben bij de uitkomsten ervan. En dat noopt altijd tot enige voorzichtigheid.
Laten we dus beginnen met de belangrijkste bedenkingen, zodat je alvast weet wat je NIET moet geloven. En van daaruit kunnen we dan gaan kijken naar de (vermoedelijke) voordelen.
Alles voor de verkoop
Het niveau van de verhalen die circuleren over collageen gaat van wetenschappelijk hoopgevend, tot compleet van de pot gerukt.
Zo is er momenteel, in tegenstelling tot tientallen online artikels, geen enkele (onderbouwde) reden om te geloven dat het zou helpen bij het gezond houden van de lever en het cardiovasculaire systeem.
Ook de bewering dat het leidt tot een hoger metabolisme of toename van spiermassa lijkt voorlopig enkel voort te komen uit onbetrouwbaar onderzoek, en dus eerder een gewiekste marketingtruc.
De meest populaire onzin vinden we echter terug in de huidverzorgingsindustrie.
Het is ondertussen namelijk overduidelijk dat zalfjes op basis van collageen, behalve misschien een mooie glans als je ze net hebt opgesmeerd, geen echte resultaten opleveren.
Injecties, die ondertussen gelukkig al aan populariteit hebben ingeboet, hebben dan weer een tijdelijk effect. Maar ook hier is er geen sprake van permanent resultaat.
De verklaring hiervoor is eenvoudig: huidproducten op basis van collageen werken enkel op langere termijn als ze de lichaamseigen aanmaak van collageen opwekken. En dat is bij deze twee methodes niet aan de orde.
Voorzichtig veelbelovend
Al deze kritiek zou je kunnen doen denken dat er van heel dit collageen-verhaal niets aan is. Maar dat is niet waar.
Waar collageen wel een interessante piste lijkt, is bij de orale variant.
Het gebeurt niet dikwijls dat Kourtney Kardashian en de wetenschap op één lijn zitten, maar er zijn heel wat onderzoeken die aantonen dat de aanmaak van collageen gestimuleerd wordt door de inname van pillen. Of door, zoals bij Kourtney’s dagelijkse ochtendritueel, poedertjes.
En aangezien die lichaamseigen aanmaak duidelijk begint te dalen vanaf ongeveer 25 jaar, kan dit best interessant zijn. Hierbij worden collageen peptide poeder het best opgenomen door het lichaam.
Stimuleer de recuperatie
Waar collageen eigenlijk nog het meest veelbelovend blijkt, is bij de gezondheid en recuperatie van gewrichten.
Zowel voor sporters als voor bijvoorbeeld mensen met osteoartritis, blijken de meeste onderzoeken positieve resultaten te hebben.
En zelfs de stevigheid van botten lijkt positief beïnvloed.
Baat het niet dan schaadt het niet
Verrassend genoeg zijn bijna alle onderzoeken het over één ding eens: er zijn bijzonder weinig tot géén negatieve effecten bij extra inname van collageen. Dus kwaad kan kan het in ieder geval niet.
Zoals hierboven duidelijk aangegeven is er nog heel wat bijkomend wetenschappelijk onderzoek nodig, en heel wat van de beweringen over dit eiwit zijn op zijn minst ‘verdacht’.
Maar als je toch zweert bij collageen kunnen we je in ieder geval geruststellen; ongezond is het niet. En dat kan je niet zeggen voor alle ‘wondermiddeltjes’ die online te vinden zijn.
